بامیه

اشاره
Okra و به انگلیسی Ketmie comestible و Gombaud و Gimbo در کتب طب سنتی فارسی، بامیه مینویسند به فرانسوي
Abelmoschus esculentus نام علمی آن Malvaceae گفته میشود. گیاهی است از خانواده پنیرك Gumbo و
است. . Hibiscus esculentus L و مترادف آن . Moench

مشخصات

بامیه گیاهی است از خویشان نزدیک پنبه و کنف. ظاهرا موطن اصلی آن افریقا و یا مناطق گرم آسیا است، ولی بههرحال به سایر
مناطق دنیا رفته و در حال حاضر در اغلب کشورها و مناطق معتدله و حتی سرد کاشته میشود. بامیه اصولا یک گیاه گرمسیري است
و در شرایط مناسب اقلیم گرم، گیاه چند ساله است، ولی در مناطق معتدل و سرد که کاشته شود چون تحمل سرماي زمستان را
ندارد به صورت گیاه یکساله درمیآید.
بامیه گیاهی است بلند برگهاي آن داراي بریدگی و چاكدار که برگ را به چند قسمت تقسیم میکند و هر قسمت از برگ
نوكتیز است، شبیه برگ پنبه، گلهاي آن درشت شبیه گلهاي خانواده پنیرك به رنگ زرد یا سفید، کبسول میوه دراز نوكتیز
سبزرنگ و لعابدار. دانههاي آن بیبو.
معارف گیاهی، ج 1، ص: 17
معمولا میوههاي نارس و سبز بامیه چیده شده و مصرف میشود هم از نظر غذایی و هم براي مصارف دارویی. تکثیر بامیه از طریق
کاشت بذر آن صورت میگیرد که در نواحی معتدل ایران بین اواخر فروردین تا خرداد کاشته میشود.
معمولا بذر را یک شبانهروز خیس میکنند و به این ترتیب سبز شدن آن تسریع میشود فاصله بین خطوط کاشت را در حدود یک
30 سانتیمتر میگذارند. – متر میگیرند و پس از اینکه گیاه سبز شد تنک کرده و فاصله بین بوتههاي بامیه روي خط را حدود 40
1 سانتیمتر بسته به نوع خاك زیر خاك کاشته شود. – بذر باید در عمق 2

ترکیبات شیمیایی

است و از نظر آهن و کلسیم نیز قابل توجه است در غلاف Pectin از نظر ترکیبات شیمیایی غلاف یا میوه بامیه منبع غنی از لعاب و
میباشد و به علاوه داراي تیامین، رایبوفلاوین، نیاسین و سرانجام A میوه تازه سبز بامیه در حدود 520 واحد بین المللی ویتامین
صفحه 210 از 597 www.Ghaemiyeh.com معارف گیاهی مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان
یا اسکوربیک اسید است. C ویتامین
در هندوستان بررسیهاي شیمیایی در مورد استعمال لعاب میوه نارس بامیه به عنوان جانشین پلاسما انجام گرفته است و این
بررسیها در مورد حیوانات شده و از لعاب میوه بامیه که به طریق آزمایشگاهی تهیه میشود براي افزایش حجم خون حیوان استفاده
شده و نتایج رضایتبخشی داده است. براي تسریع در این جانشینی مقداري کم از خون حیوان به محلول تهیه شده اضافه شده و
نتیجه سریعتر و بهتر گرفته شده است. در این محلول که از لعاب میوه نارس بامیه براي جانشینی پلاسما تهیه میشود مواد دي-
گالاگتوز[ 43 ]، ال- رامنوز[ 44 ] و دي- گالاکتو- رونیک اسید[ 45 ] [ولث اف اندیا] وجود دارد.
است. دانههاي Iodine تمام گیاه بامیه معطر است و عطري شبیه عطر میخک از آن متصاعد میشود و برگ و ساقههاي بامیه داراي
16 درصد روغن دارد که خوراکی است. در گلهاي آن دو نوع فلاونول پیگمان 46 ] به نام گوسیپتین – رسیده آن در حدود 22
47 ] و کوورستین 48 ] وجود دارد.
معارف گیاهی، ج 1، ص: 18
در هریک صد گرم بامیه خام نارس مواد زیر موجود است:
0 گرم، کلسیم 92 میلیگرم، فسفر / 7 گرم، خاکستر 8 / 2 گرم، مواد قندي و سایر هیدراتهاي کربن 6 / 88 گرم، پروتئین 4 / آب 9
0 میلیگرم، / 0 میلیگرم، رایبوفلاوین 21 / 0 میلیگرم، سدیم 3 میلیگرم، پتاسیم 249 میلیگرم، تیامین 17 / 51 میلیگرم، آهن 6
واحد بین المللی. A میلیگرم، ویتامین 520 C نیاسین 1 میلیگرم، ویتامین 31

خواص- کاربرد

بامیه نارس پخته به عنوان سبزي لذیذ و مقوي است. جوشانده میوه نارس بامیه مقوي و نرم کننده و لطیفکننده پوست و مدر است.
در ناراحتیهاي نزلهاي که منجر به التهاب یک غشاي مخاطی همراه ترشح است و همچنین در موارد سوزش مجراي ادرار در موقع
ادرار کردن و احساس درد در موقع ادرار و بالاخره در موارد سوزاك مفید است. لعاب حاصل از میوه و تخم آن نیز نرمکننده است
و براي سوزاك مفید است. از برگهاي آن به عنوان ضماد نرمکننده استفاده میشود. تخم بامیه معرق است و محرك قلبی و ضد
اسپاسم است.
در چین از گل و تخم و ریشه و میوه آن به عنوان دارو استفاده میشود و نرم کننده و مدر است و براي تسهیل زایمانهاي مشکل
تجویز میشود. در استعمال خارجی ضماد آن روي انواع زخمها گذارده میشود و التیامدهنده است. از جوشانده میوه آن براي
معالجه سوزاك و سوزش مجراي ادرار استفاده میشود و از جوشانده ریشه آن براي معالجه سیفیلیس استفاده میشود. در هندوچین
است. شربتی از جوشاندن آن در فیلیپین B از ریشه بامیه مانند جانشین خطمی استفاده میشود. میوه سبز تازه بامیه منبع غنی ویتامین
تهیه میشود و براي زخم گلو و گرفتگی صدا بسیار مفید است.
بامیه از نظر طبیعت طبق نظر حکماي طب سنتی سرد و تر و تري آن از سایر بقول بیشتر است، از نظر خواص بامیه براي مزاجهاي
گرم خوب است. میوه نارس آن را با گوشت پخته میخورند و در هندوستان معتقدند که مقوي باه است. در صورتی که اشخاص
سردمزاج بخواهند بامیه بخورند براي اینکه سردي آن ضرر نرساند و عوارضی ایجاد نکند باید با ادویه گرم میل کنند